Tỷ lệ tử vong do ung thư suy nhược mạnh do xét nghiệm sàng lọc tiến triển, các loại thuốc và liệu pháp điều trị hữu hiệu cũng như người dân biết điều chỉnh thói quen sinh hoạt.
Nhận chẩn đoán ung thư từng đồng nghĩa với “án tử”. tới những năm 1970, tỷ lệ sống sót sau ung thư vẫn là trong vòng 50%. Các liệu pháp điều trị thường tác động mạnh tới toàn bộ cơ thể, bởi chúng nhắm mục tiêu vào các đột biến gây ra ung thư. Hóa trị liều cao có độc tính, tiểu phẫu thỉnh thoảng gây ra biến kiểu các cơ quan từng là những lựa lựa chọn khả thi duy nhất.
Đồng thời, vào những năm 60, hiểu biết của giới chuyên gia về ung thư rất hạn hẹp. Nhiều người cho rằng đây là căn căn bệnh truyền nhiễm, thậm chí lo lắng về một “đại dịch” do “virus ung thư” lây truyền lan. Người sống và lao động với người mắc căn bệnh sẽ phun hoạt chất khử trùng lên các bề mặt bàn ghế, kệ tủ tương tự với đại dịch Covid-19.
Ngày nay, tiên số lượng của người mắc căn bệnh hoàn toàn không không khác so với trước đây. Giáo sư Tony Mok, chủ nhiệm khoa ung thư lâm sàng tại Đại học Trung Văn Hương Cảng, Hong Kong, chứng tỏ lĩnh vực ung thư đã từng thế đổi ngoài xin đợi trong 25 năm qua. Từ năm 1975 tới năm 2016, tỷ lệ sống sót sau 5 năm của người căn bệnh tăng lên đáng nhắc. Số liệu về Ung thư 2023 được Hiệp hội Ung thư Mỹ xuất bản gần đây chứng minh tỷ lệ tử vong do căn căn bệnh đã từng suy nhược 33% trong ba thập kỷ qua.
Sau thời kỳ bùng nổ về y tế, tới nay, nhiều loại thuốc ung thư được ra mắt. Từ năm 1941 tới năm 1970, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ đã từng phê duyệt 16 loại thuốc trị ung thư. Từ năm 1971 tới 2020, con số tăng lên 160.
Công nghệ sàng lọc cũng tiên tiến hơn. Chụp cộng hưởng từ, cắt lớp, CAT và PET/CTCAT hiện nay hữu hiệu tới mức phát hiện sớm nguồn căn bệnh và nâng tỷ lệ sống sót lên 99%.
Nguyên nhân phần vì các loại thuốc phong phú và dễ tiếp cận hơn. Gần đây nhất, cộng đồng y khoa lưu ý tới thuốc liên hợp kháng thể mới là ADC, nhắm mục tiêu tới tế bào ung thư cụ thể, hữu hiệu trong điều trị ung thư vú.
Ngày nay, do được cảnh báo sớm, cộng đồng thường lựa lựa chọn thói quen sinh hoạt giúp cho hạn chế nguy cơ ung thư. Tỷ lệ hút thuốc toàn cầu đã từng suy nhược đáng nhắc từ năm 1990, trong vòng 27% với nam giới và gần 40% với nữ giới. Một phần do chiến dịch y tế hữu hiệu tuyên truyền về sự nguy hiểm của thuốc lá cách đây 30 năm.
“Hiện chúng ta chứng kiến tác động tích cực từ công tác đó”, tiến sĩ Mok nói.
Số số lượng phụ nữ xét nghiệm sàng lọc định kỳ ung thư vú và ung thư cổ tử cung bằng hình thức chụp quang tuyến vú và phết tế bào đã từng tăng lên, việc sàng lọc các loại căn bệnh không không khác cũng tương tự.
Tuy nhiên, công tác sàng lọc ung thư phổi tụt lại phía sau. Xét nghiệm được khuyến nghị duy nhất hiện nay là chụp cắt lớp vi tính. Các phương pháp này đắt đỏ, không được thường thấy rộng rãi.
Theo tiến sĩ Mok, cần thiết phải tạo điều kiện để người dân dễ tiếp cận với các phương pháp sàng lọc hữu hiệu, đặc biệt với những người có yếu tố di truyền, nghĩa là có nguy cơ mắc căn bệnh cao hơn.
“Dù tỷ lệ hút thuốc ở Hong Kong thấp so với mặt bằng chung châu Á, tuy nhiên tỷ lệ ung thư phổi di truyền lại cao. 30% người mắc căn bệnh ung thư phổi là người không hút thuốc. Vì vậy, cần thiết phải tập trung vào công tác chiếu chụp”, tiến sĩ Mok nói thêm.
Ung thư cổ tử cung suy nhược mạnh, 65% nhắc từ năm 2012 tới năm 2019 ở phụ nữ lứa tuổi 20. Nhóm nhân khẩu này là những người đầu tiên được chủng ngừa HPV, cấp phép vào năm 2006.
Theo tiến sĩ Mok, thế giới sẽ có nhiều vaccine ung thư hơn trong tương lai. Hãng dược BioNTech (sản xuất vaccine Covid-19) đang nghiên cứu các liệu pháp mRNA điều trị và phòng ngừa ung thư, có tác dụng thúc đẩy hệ miễn dịch ngăn chặn các tế bào có hại và u bướu ác tính.
BioNTech đặt mục tiêu bắt đầu thử nghiệm vào cuối năm nay và vaccine có thể ra mắt vào cuối thập kỷ này, Ugur Sahin và Ozlem Tureci, những người sáng lập công ty chứng tỏ.
Đồng thời, các tiến bộ trong liệu pháp cấy ghép tế bào người nhằm thế thế hoặc sửa trị các mô, tế bào mắc phải tổn thương sẽ giúp cho nhiều người đánh bại căn bệnh ung thư.
với các loại ung thư không có triệu chứng, Mỹ đã từng ra mắt xét nghiệm máu định kỳ với các nhóm nguy cơ cao, giúp cho xác định và điều trị sớm căn căn bệnh. Các nhà nghiên cứu tại Đại học Wisconsin-Madison đã từng bắt đầu thực hiện một thử nghiệm có nguy cơ chẩn đoán ung thư ở bất kỳ thời kỳ nào với những người khỏe mạnh, tỷ lệ chuẩn xác lên tới 91%.
Thục Linh (Theo SCMP)