Zona thần kinh có truyền nhiễm không? truyền nhiễm qua đường nào phổ quát?

50% dân số sống tới 85 tuổi sẽ mắc chứng bệnh zona. trong vòng 30% người nhập viện vì chứng bệnh zona có hệ thống miễn dịch suy yếu hoặc gặp phải ức chế miễn dịch trong quá trình điều trị chứng bệnh. Vậy zona thần kinh có truyền nhiễm không? truyền nhiễm qua đường nào phổ quát?

Zona thần kinh là chứng bệnh gì?

Zona thần kinh (thường còn gọi là chứng bệnh giời leo) là chứng bệnh nhiễm trùng do virus  Varicella-zoster gây ra nên, đây cũng là loại virus gây ra ra chứng bệnh thủy đậu. (1)

1. Triệu chứng

chứng bệnh zona thường chỉ tác động tới một vùng nhỏ trên cơ thể. Những triệu chứng của chứng bệnh gồm:

• đau đớn, rát hoặc ngứa ngáy da
• Da nhạy cảm.
• Phát ban đỏ vài ngày sau cơn đau đớn.
• Mụn nước vỡ ra và đóng vảy.
• ngứa ngáy ngáy.

Người chứng bệnh cũng có thể xuất hiện các triệu chứng không không khác như:

• Sốt.
• đau đớn đầu.
• Nhạy cảm với ánh sáng.
• Mệt mỏi.

Triệu chứng đầu tiên của chứng bệnh zona thường gặp nhất chủ yếu là đau đớn, một vài người thậm chí còn gặp phải đau đớn dữ dội. Tùy thuộc vào vị trí của cơn đau đớn mà đôi lúc zona có thể gặp phải nhầm lẫn với các chứng bệnh mối liên quan tới tim, phổi hoặc thận vì có vài trường hợp da gặp phải đau đớn do zona nhưng mà da không phát ban.

chứng bệnh zona có thể tiến triển ở kiểu một dải mụn nước đỏ trên da, thường xảy ra ở một bên cơ thể, vùng mặt một bên cổ, ngực hoặc mông đùi theo đường phân bố dây thần kinh.

2. Nguyên nhân

chứng bệnh zona do virus cùng loại với virus gây ra chứng bệnh thủy đậu là Varicella zoster gây ra ra. bất kỳ ai từng gặp phải thủy đậu đều có thể tiến triển chứng bệnh zona. Sau khi hết thủy đậu, virus vẫn nằm lại ở đầu dây thần kinh và ngừng vận động trong nhiều năm. Gặp điều kiện thuận lợi, virus sẽ tái kích hoạt và di chuyển dọc theo các dây thần kinh tới da, tạo ra chứng bệnh zona. Tuy nhiên, tùy vào cơ địa mà người từng gặp phải thủy đậu có thể gặp phải chứng bệnh zona hoặc không.

Hiện y học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân cụ thể gây ra ra chứng bệnh. Zona có thể do cơ thể suy giảm sút nguy cơ miễn dịch khi già đi, vì vậy chứng bệnh phổ quát hơn ở người già và người có hệ miễn dịch yếu.

chứng bệnh zona thần kinh có truyền nhiễm không?

Có. chứng bệnh zona có thể truyền virus varicella-zoster cho bất kỳ ai không miễn dịch với chứng bệnh thủy đậu khi tiếp xúc trực tiếp với vết thương hở từ người chứng bệnh. Tuy nhiên, người đó sẽ nhiễm chứng bệnh thủy đậu mà không phải zona. Vì vậy, bạn nên tránh tiếp xúc trực tiếp với những người chưa từng gặp phải thủy đậu hoặc chưa tiêm vắc xin phòng ngừa thủy đậu, nhất là người có hệ thống miễn dịch suy yếu, phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh.

Zona thần kinh truyền nhiễm qua đường nào?

Zona thần kinh có thể truyền nhiễm nhiễm trực tiếp và cả gián tiếp: (2)

• Tiếp xúc trực tiếp: trước khi các vết phồng rộp của chứng bệnh zona tiến triển và sau khi chúng khô và đóng vảy sẽ không có nguy cơ truyền nhiễm truyền virus. Tuy nhiên virus có thể truyền nhiễm truyền bất kỳ lúc nào từ khi mụn nước xuất hiện cho tới khi chúng khô lại.
• Tiếp xúc gián tiếp: chứng bệnh zona còn có thể truyền nhiễm truyền qua ho và hắt hơi nếu mụn nước đã từng tiến triển trong khoang miệng của người chứng bệnh.

Zona thần kinh có nguy hiểm không?

Có. Khi không được điều trị trị sớm, chứng bệnh dễ tạo ra các hệ lụy nguy hiểm và để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng về sau như:

• đau đớn dây thần kinh sau zona: cơn đau đớn do zona vẫn tiếp tục nhiều ngày sau khi chứng bệnh đã từng khỏi được gọi là đau đớn dây thần kinh postherpetic. Tình trạng này xảy ra khi các dây thần kinh gặp phải tổn thương truyền nhầm thông điệp và phóng đại chúng từ da tới não.
• Suy giảm sút thị lực: giời leo trong hoặc xung quanh mắt (thường còn được gọi là giời leo nhãn khoa) có thể gây ra nhiễm trùng mắt dẫn tới suy giảm sút thị lực, thậm chí mù lòa.
• Vấn đề thần kinh: chứng bệnh zona có thể gây ra viêm não, liệt mặt, vấn đề về thính giác hoặc thăng bằng.
• Nhiễm trùng: mụn nước zona nếu không được điều trị đúng cách có thể gây ra ra  nhiễm trùng da do vi khuẩn xâm nhập.

Bài viết mối liên quan: 14 hệ lụy zona thần kinh vô cùng nguy hiểm bạn cần phải biết

Nên thực hiện thế nào khi phát hiện gặp phải zona thần kinh?

Ngay khi phát hiện ra các triệu chứng của zona, người chứng bệnh nên tới gặp bác sĩ chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da ngay để được thăm kiểm tra và tư vấn liệu trình điều trị, tránh để lại nhiều hệ lụy nguy hại về sau. Thông tin người chứng bệnh đem tới sẽ giúp cho ích trong quá trình chẩn đoán của bác sĩ, gồm:

• Các triệu chứng xảy ra trên cơ thể.
• Tình trạng sức khỏe gần đây như lo lắng, thay thế đổi trong cuộc sống và tiền sử chứng bệnh tật.
• Liều số lượng tất cả các loại thuốc, vitamin hoặc thực phẩm bổ sung mà người chứng bệnh đang dùng.

Chẩn đoán tình trạng chứng bệnh zona như thế nào?

Bác sĩ chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da thường có thể chẩn đoán chứng bệnh zona bằng cách hỏi chứng bệnh sử, thăm kiểm tra các sang thương da, trong một tỷ lệ bác sĩ cũng có thể cho chỉ định như lấy máu hoặc lấy một ít dịch tiết từ mụn nước gửi tới phòng xét nghiệm để chẩn đoán xác định chứng bệnh và tầm soát hệ lụy. (3)

Tuy nhiên, chẩn đoán lâm sàng chứng bệnh zona có thể không thực hiện được nếu không có phát ban (nghĩa là trước khi phát ban xuất hiện hoặc trong trường hợp chứng bệnh zona không có phát ban). Zona đôi lúc gặp phải nhầm lẫn với các chứng bệnh sau:

• Nhiễm virus Herpes simplex (gồm cả eczema herpeticum).
• Chốc lở.
• Viêm da tiếp xúc.
• Viêm nang lông.
• Ghẻ.
• Côn trùng cắn.
• Mề đay.
• Nhiễm nấm Candida.
• Viêm da kiểu Herpes của Duhring-Brocq.
• Phản ứng ngoại ban hoặc phát ban do thuốc.

chứng bệnh zona không dễ dàng chẩn đoán hơn ở trẻ nhỏ và người lớn tuổi khi triệu chứng lâm sàng ở người chứng bệnh có thể nhẹ hơn. Ngoài ra, người có hệ thống miễn dịch yếu sẽ có các triệu chứng không điển hình, họ có thể phát ban nghiêm trọng hơn hoặc phát ban toàn thân.

chứng bệnh zona có thể tiến triển ở kiểu một dải mụn nước đỏ trên da, thường xảy ra ở một bên cơ thể, vùng mặt một bên cổ, ngực hoặc mông đùi theo đường phân bố dây thần kinh

Cách điều trị zona thần kinh

Bác sĩ chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da sử dụng những loại thuốc kháng virus để điều trị zona:

• Acyclovir.
• Valacyclovir.
• Famciclovir.

Thuốc sẽ rút ngắn thời gian điều trị, đồng thời thực hiện giảm sút tình trạng nghiêm trọng của chứng bệnh. Tác dụng của thuốc đạt tốt nhất cao nhất khi người chứng bệnh sử dụng ngay khi phát chứng bệnh, nghĩa là chứng bệnh càng lâu, tốt nhất của thuốc càng suy giảm sút. Vì vậy nếu nghi ngờ cơ thể mắc các triệu chứng của chứng bệnh zona, người chứng bệnh nên liên hệ với bác sĩ càng sớm càng tốt để được điều trị sớm.

chứng bệnh zona thần kinh gây ra viêm và đau đớn, vì vậy bác sĩ sẽ kê thuốc giảm sút đau đớn gồm Acetaminophen, Ibuprofen, Naproxen… giúp cho người chứng bệnh ngăn ngừa chứng đau đớn dây thần kinh postherpetic sau khi phát ban và mụn nước không còn nữa.

TENS (transcutaneous electrical nerve stimulation) là phương pháp sử dụng các xung điện cực nhỏ xuyên da kích thích dây thần kinh để giảm sút đau đớn. Thiết gặp phải TENS có kích thước bằng một chiếc điện thoại thông minh và đi kèm với các miếng  điện cực. Bác sĩ sẽ đặt chúng lên vùng da gặp phải đau đớn điều chỉnh cường độ phù hợp cho tới khi cơn đau đớn không còn nữa.

Phương pháp phòng ngừa chứng bệnh zona thần kinh

Các mẹo để người chứng bệnh ngăn chặn virus truyền nhiễm lan sang người không không khác gồm:

• Không chạm vào hoặc gãi vùng gặp phải zona thần kinh, nhất là trước khi vết thương khô và đóng vảy.
• Thường xuyên rửa tay để giữ vệ sinh.
• Cố gắng giữ cho vết thương khô ráo và sạch sẽ.
• Không thoa kem thuốc kháng sinh hoặc dán cao lên vùng da chứng bệnh khi chưa có chỉ định của bác sĩ vì chúng có thể thực hiện trễ quá trình lành vết thương.
• Cố gắng không gãi vết phát ban vì gãi có thể gây ra nhiễm trùng và để lại sẹo.
• Sau khi tắm hoặc tắm vòi hoa sen, nhẹ nhàng thấm khô người bằng khăn sạch. Không xát xát hoặc dùng khăn để gãi và không dùng chung khăn tắm.
• Mặc quần áo rộng rãi để tránh cọ xát vào vết phát ban.
• Chườm đá có thể giúp cho giảm sút bớt sự không dễ chịu trên da, nhưng mà lưu ý không nên  đặt đá trực tiếp lên da. Bọc đá trong một chiếc khăn và nhẹ nhàng đặt lên trên băng gạc. Giặt khăn bằng nước nóng sau khi sử dụng.
• Không dùng chung khăn tắm, chơi các môn thể thao tiếp xúc hoặc đi bơi.

Người chứng bệnh có thể tái nhiễm zona khi hệ thống miễn dịch của họ suy yếu do vấn đề sức khỏe hoặc phương pháp điều trị ức chế miễn dịch, ví như hóa trị hoặc xạ trị. Người nhiễm zona nên đặc biệt tránh tiếp xúc với:

• Người mang thai chưa từng mắc chứng bệnh thủy đậu hoặc chưa tiêm phòng. Nếu chứng bệnh thủy đậu tiến triển trong thời kỳ mang thai, đặc biệt trong thời điểm 5 ngày trước và 2 ngày sau sinh có thể gây ra nguy hiểm cho thai nhi.
• Trẻ chưa gặp phải thủy đậu hoặc chưa tiêm phòng: nên cho trẻ tránh tiếp xúc với người gặp phải thủy đậu hoặc nổi mụn nước do zona.
• Những người có hệ thống miễn dịch suy yếu, ví như: trẻ sinh non hoặc nhẹ cân, người có các vấn đề sức khỏe tác động tới hệ thống miễn dịch (nhiễm HIV, chứng bệnh bạch cầu, ung thư hạch), người dùng thuốc ức chế miễn dịch (ví như hóa trị) và người được cấy ghép nội tạng.

Người thuộc nhóm bên trên có nguy cơ tiến triển chứng bệnh thủy đậu, sau đó là chứng bệnh zona và các hệ lụy của chứng bệnh cao hơn.

Chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, BVĐK Hưng Thịnh TP.HCM quy tụ hệ thống bác sĩ giỏi chuyên môn và giàu kinh nghiệm trong việc điều trị các chứng bệnh về da: zona thần kinh, chàm, mề đay, chốc lở, viêm da cơ địa, phát ban,… cùng hệ thống trang thiết gặp phải tiên tiến được nhập khẩu chủ yếu hãng từ Âu – Mỹ sẽ rút ngắn thời gian trị liệu, tăng cường tốt nhất điều trị giúp cho người chứng bệnh nhanh chóng phục hồi sức khỏe và cân bằng tin cậy cuộc sống.

Hy vọng thông qua bài viết trên độc giả nắm được chứng bệnh Zona thần kinh có truyền nhiễm không. với những người có hệ miễn dịch suy yếu, chứng bệnh rất dễ tiến triển những hệ lụy nguy hiểm, thậm chí gây ra tử vong, vì vậy ngay khi phát hiện mình hoặc người xung quanh xuất hiện triệu chứng của chứng bệnh zona thần kinh thì nên liên hệ với bác sĩ chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da ngay để được điều trị sớm với tốt nhất tối ưu.