ENRICH, kỹ thuật mới được Hội Đột quỵ Thế giới nhận xét là “cuộc cách mạng” trong mổ cấp cứu đột quỵ xuất huyết não, từng triển khai thí điểm thành quả tại địa điểm y tế Đa khoa Tâm Anh.
Kỹ thuật này công bố trên tạp chí y khoa The New England Journal of Medicine vào tháng 4, được xem là “mang tới nhiều thế đổi về thời gian lẫn phương pháp, công nghệ điều trị đột quỵ xuất huyết não”.
Đột quỵ xuất huyết não là tình trạng xảy ra khi tĩnh mạch não gặp phải vỡ, gây nên thấy máu, tụ máu trong não. Cấp cứu đột quỵ xuất huyết não cần phải tiểu phẫu để loại bỏ khối máu tụ và kẹp, bít tắc tĩnh mạch đang gặp phải vỡ.
Kỹ thuật ENRICH hướng tới xử lý sớm, ứng dụng công nghệ, máy móc tiên tiến, giúp cho bác sĩ thao tác chuẩn xác và loại bỏ khối máu tụ tối đa, đồng thời kẹp, bít tắc hữu hiệu tĩnh mạch vỡ, người căn bệnh phục hồi nhanh, theo ThS.BS.CKII Chu Tấn Sĩ, Trưởng khoa tiểu phẫu Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, địa điểm y tế Đa khoa Tâm Anh TP HCM.
Bác sĩ Chu Tấn Sĩ từng học tập kỹ thuật mổ cấp cứu đột quỵ ENRICH tại Viện Nghiên cứu Thần kinh Aurora, Wisconsin, Mỹ và triển khai thí điểm tại địa điểm y tế Tâm Anh theo cấp phép của Bộ Y tế.
“Hiện 5 ca mổ đột quỵ xuất huyết não thí điểm theo kỹ thuật mới ENRICH đều thành quả, người căn bệnh tỉnh táo trong lúc mổ, phục hồi nhanh”, bác sĩ Tấn Sĩ nói.
Điểm đặc biệt của ENRICH là mổ “vô cảm thức tỉnh”, tức người mắc căn bệnh tỉnh táo, có thể tương tác, cử động trong khi mổ để bác sĩ trực tiếp nhận xét tác dụng thần kinh. Để thực hiện mổ ENRICH, địa điểm y tế cần phải trang gặp phải các công nghệ, kỹ thuật, máy móc tiên tiến chuyên dụng sự liên quan. Điển hình là hệ thống robot mổ não Modus V Synaptive ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Hiện trên thế giới chỉ 10 nước sử dụng robot này, trong số đó có Hệ thống địa điểm y tế Tâm Anh.
Các công nghệ như robot, định vị thần kinh Neuro-Navigation AI thế hệ mới giúp cho bác sĩ nhận diện rõ, nhận xét chuẩn xác các vùng tác dụng trong não, mối tương quan giữa các bó dẫn truyền thần kinh với khối máu tụ cả trước, trong và sau mổ. Từ đó, bác sĩ lựa chọn đường mổ nhỏ, xâm lấn tối thiểu, hướng tiếp cận khối máu tụ an toàn và xử trí loại bỏ máu tụ nhanh, bít tắc tĩnh mạch vỡ ngăn tái xuất huyết sau tiểu phẫu. Đường mổ đi xuyên rãnh vỏ não và song song với các bó sợi thần kinh (MIPS), bảo toàn tối đa các bó sợi thần kinh và mô não lành lân cận.
Bác sĩ Tấn Sĩ và cộng sự mổ cấp cứu đột quỵ xuất huyết não bằng phương pháp ENRICH với hỗ trợ của robot. Ảnh: địa điểm y tế đưa đến
Một không tương tự biệt nữa của kỹ thuật mổ mới là “thời gian vàng” mổ đột quỵ, theo bác sĩ Tấn Sĩ. Trước đây, mổ cấp cứu đột quỵ xuất huyết não được xem là mang tính cứu mạng (save life), bác sĩ thường tiến hành mổ tầm sau một ngày nhắc từ khởi phát triệu chứng để chờ cho tĩnh mạch vỡ tự cầm lại, không chảy thêm. Còn với phương pháp ENRICH, người mắc căn bệnh được tiểu phẫu lấy khối máu tụ, giải áp và cầm máu trước một ngày đầu, nhất là trong “thời gian vàng” 6-8 giờ đầu.
“Khối máu tụ càng để lâu trong não thì tình trạng đè nén, phóng thích các phản ứng viêm bất lợi, gây nên tổn thương các mô não lành càng tăng lên”, bác sĩ Tấn Sĩ giải thích.
Ca mổ cấp cứu đột quỵ xuất huyết não trước đây thường lâu ngày hơn hai giờ. người mắc căn bệnh được gây nên mê toàn thân, thở máy, bác sĩ rạch đường mổ lớn, mở nắp hộp sọ diện rộng để giải áp và hút khối máu tụ.
Trong khi đó, ENRICH hướng tới mổ thức tỉnh, người căn bệnh tỉnh táo, tương tác được với bác sĩ trong suốt cuộc mổ để bác sĩ trực tiếp nhận xét nguy cơ khi thao tác vào vùng não tác dụng tương ứng. Thời gian mổ tầm 40-60 phút. người mắc căn bệnh không gặp phải tác động của thuốc gây nên mê, suy yếu nguy cơ tác hại và không cần phải hỗ trợ thở máy sau mổ.
Để mổ thức tỉnh cấp cứu đột quỵ theo phương pháp mới, chiến lược gây nên mê, hồi sức cho người mắc căn bệnh cũng phải được tính toán rất kỹ. BS.CKII Lưu Kính Khương, Trưởng khoa gây nên mê Hồi sức, địa điểm y tế Đa khoa Tâm Anh TP HCM, chứng tỏ điều không dễ khăn nhất trong cuộc mổ như thế này là phải gây nên tê hữu hiệu, đúng kỹ thuật để người mắc căn bệnh đủ tỉnh táo, giữ gìn các chỉ số tồn tại như nhịp tim, hô hấp, huyết áp, SpO2 mà không cảm xuất hiện đau đớn khi được mổ não. Để thực hiện được điều này, liều số lượng thuốc tê được tính toán chặt chẽ, điều chỉnh linh hoạt theo yêu cầu của cuộc mổ và diễn biến, phản ứng thực tế của người căn bệnh.
Đầu tiên, bác sĩ gây nên tê toàn bộ da đầu người mắc căn bệnh, dùng máy siêu âm để xác định và phong tỏa các nhánh thần kinh chi phối vùng đầu. Khi rạch da đầu, người mắc căn bệnh vẫn tỉnh táo, nói chuyện được. Khi sắp khoan sọ, mở màng cứng, bác sĩ gây nên tê thêm thuốc giúp cho người mắc căn bệnh an thần nhẹ, mê man vừa đủ, không gặp phải kích thích, đau đớn. Sau đó, ê kíp lại điều chỉnh suy yếu thuốc để người mắc căn bệnh tỉnh táo, có thể tương tác trong khi loại bỏ máu tụ.
Bác sĩ Tấn Sĩ kiểm tra sức khỏe người mắc căn bệnh đột quỵ xuất huyết não sau khi được mổ cấp cứu bằng phương pháp ENRICH. Ảnh: địa điểm y tế đưa đến
Đột quỵ xuất huyết não chiếm tỷ lệ tầm 20% trường hợp, ít hơn đột quỵ nhồi máu não (do tĩnh mạch não tắc nghẽn) nhưng mà tiên số lượng điều trị thường xấu hơn. Bác sĩ Tấn Sĩ chứng tỏ phương pháp mới giúp cho nâng cao hữu hiệu điều trị cho người căn bệnh. Mục tiêu chủ yếu không những cứu sống mà còn bảo toàn tối đa tác dụng thần kinh cho người căn bệnh sau mổ, nằm viện ngắn và mức phí ít hơn.
Trường Giang
| Độc giả đặt vấn đề về căn bệnh thần kinh tại đây để bác sĩ giải đáp |
