Tuyến giáp là tuyến nội tiết quan trọng, tuyến giáp có hình con bướm nằm ở đáy cổ ngay dưới quả táo Adam, nơi đây sản xuất ra các hormon có vai trò giúp cho điều hòa vận động tăng trưởng, tiến triển cơ thể. Tuyến giáp tiến triển lớn hơn thường thì, cổ gặp phải sưng lên sinh ra bướu gọi là bướu cổ (đây là cách gọi dân gian của người dân). Bướu cổ xảy ra khi công dụng của tuyến giáp gặp phải rối loạn gây nên ra cường giáp, suy giáp, bướu lành tuyến giáp, ung thư tuyến giáp. Bướu cổ ở nam giới chiếm tỷ lệ thấp hơn trong vòng 1/4 lần so với nữ giới. Người càng lớn tuổi nguy cơ căn bệnh bướu cổ càng cao, thường gặp hơn sau 40 tuổi.
Bài viết dưới đây chia sẻ cụ thể về nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị và phòng ngừa bướu cổ ở nam giới.
Nguyên nhân nam giới gặp phải bướu cổ
Bướu cổ là phản ứng của các tế bào trong tuyến giáp với bất kỳ quá trình nào tiến hành ngăn chặn việc sản xuất hormon giáp. Các nguyên nhân gây nên bướu cổ nam giới như: (1)
- Thiếu i-ốt: Sự thiếu hụt i-ốt trong thực đơn uống hằng ngày là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nên bướu cổ. I-ốt được xem như là một nguyên liệu cơ bản để tổng hợp nên các hormon giáp cho cơ thể. Thiếu i-ốt sẽ tiến hành suy nhược tổng hợp hormon giáp, khi đó cơ thể sẽ có những cơ chế bù trừ, kết quả tuyến giáp tăng kích thước, sưng phồng lên tạo nên bướu ở cổ.
- Nội tiết: công dụng nội tiết tác động tới bướu cổ như thế nào? Tuyến giáp là tuyến lớn nhất của cơ thể, được điều hòa bởi hormone trục dưới đồi – tuyến yên. Sự ức chế trục dưới đồi – tuyến yên tác động lên quá trình sản xuất TSH, TSH tác động trực tiếp tới sản xuất hormon giáp.
- Thiếu hụt enzyme: Quá trình tổng hợp hormon giáp luôn nên sự xúc tác của các enzyme đặc biệt. Bất kỳ một nguyên nhân nào suy nhược ức chế tổng hợp các loại enzyme này hoặc ngăn cản quá trình xúc tác đều tác động tới nồng độ hormon giáp được phóng thích. số lượng hormon giáp suy nhược sút tiến hành cho tuyến giáp sản sinh ra cơ chế bù trừ nên phải tăng kích thước để sản xuất ra đủ số lượng nên thiết cho cơ thể.
- những loại thuốc: Tác dụng phụ của những thuốc điều trị căn bệnh trong thời gian dài cũng là nguyên nhân gây nên bướu cổ như: thuốc kháng giáp tổng hợp, thuốc cản quang, thuốc điều trị căn bệnh thấp khớp cấp, thuốc điều trị rối loạn tâm thần như Lithium.
- Do yếu tố bẩm sinh: Bướu cổ cũng có thể được sinh ra do những rối loạn bẩm sinh, có nguồn gốc từ gen được di truyền, bướu cổ trong trường hợp này không dễ dàng dự phòng.
- những nguyên nhân không tương tự: Hút thuốc lá có thể tiến hành ngăn cản hấp thu i-ốt. Viêm giáp hoặc tiền sử căn bệnh tuyến giáp từng điều trị trước đó.
Nguyên nhân chủ yếu gây nên bướu cổ do cơ thể thiếu i-ốt
những căn bệnh tuyến giáp nam giới thường gặp
1. Cường giáp
Cường giáp xảy ra khi tuyến giáp vận động quá mức. Nguyên nhân thường gặp gây nên căn bệnh cường giáp ở nam là căn bệnh Graves (Basedow) với bướu giáp mạch lan tỏa kèm lồi mắt hoặc không, số còn lại là bướu giáp đa nhân hóa độc do hormon tuyến giáp được sản xuất quá mức thường thì. triệu chứng với các triệu chứng gồm: run tay, tim đập nhanh, hồi hộp, ăn nhiều mà gầy, sụt cân và thường thường hay nóng tính không thường thì. (2)
2. Suy giáp
Suy giáp là do tình trạng công dụng tuyến giáp suy suy nhược, gây nên thiếu hụt hormon tuyến giáp, tác động tới vận động chuyển hóa và nhiều quá trình không tương tự trong cơ thể. Người căn bệnh thường có các triệu chứng như: mệt mỏi, sợ lạnh, giọng khàn khàn, nhịp tim muộn lại, tăng cân, mặt phù, sưng phù quanh mắt, đau đớn khớp, suy nhược trí nhớ, trầm cảm, táo bón.
Nam giới nên tới gặp bác sĩ sớm để tìm nguyên nhân gây nên suy giáp, như viêm tuyến giáp Hashimoto, sau điều trị cường giáp, thủ thuật tuyến giáp, điều trị i-ốt phóng xạ.
3. Viêm tuyến giáp
Viêm tuyến giáp là tình trạng viêm (sưng) tuyến giáp. Viêm có thể dẫn tới tuyến giáp vận động quá mức (cường giáp) hoặc suy nhược vận động (suy giáp). Viêm tuyến giáp có nhiều loại không tương tự nhau như: viêm tuyến giáp Hashimoto, viêm tuyến giáp bán cấp hoặc cấp tính (nguyên nhân do virus hoặc vi khuẩn), viêm tuyến giáp do xạ trị. (3)
4. Bướu giáp đơn thuần
Bướu giáp đơn thuần còn có tên không tương tự: bướu giáp bình giáp thường hay bướu giáp lành tính.
Bướu giáp đơn thuần là tình trạng u xơ tuyến giáp nhưng mà không kèm suy giáp thường hay cường giáp, không phải là ung thư. Được chia thành hai nhóm chủ yếu là bướu giáp đơn thuần kiểu lan tỏa (trường hợp tuyến giáp to lan tỏa, người căn bệnh khu trú ở một khu vực địa lý nhất định như vùng núi cao) và bướu giáp đơn thuần thể nhân (bướu do tiếp xúc với phóng xạ hoặc rối loạn miễn dịch bẩm sinh, bướu có thể là một nốt lành tính, thể nhiều nốt thường gặp ở người lớn tuổi). (4)
những người gặp phải bướu cổ đơn thuần sẽ có các triệu chứng của tuyến giáp vận động kém. Nếu tuyến giáp quá lớn sẽ gây nên đè nén khí quản, thực quản dẫn tới không dễ dàng thở, khàn tiếng, không dễ dàng nuốt hoặc lồi ra phía trước gây nên mất thẩm mỹ.
5. Ung thư tuyến giáp
Ung thư tuyến giáp tiến triển khi các tế bào thay thế đổi hoặc đột biến. Các tế bào không thường thì bắt đầu nhân lên trong tuyến giáp, tạo thành một u bướu. Người căn bệnh thường lúc đầu không có triệu chứng về sau xuất hiện các triệu chứng như: sưng ở cổ, sưng hạch bạch huyết cổ, đau đớn, khàn giọng, không dễ dàng thở, không dễ dàng nuốt. (5)
Nguyên nhân gây nên ung thư tuyến giáp có thể do tiếp xúc với tình trạng phóng xạ cao, di truyền.
Các loại ung thư tuyến giáp:
- Ung thư tuyến giáp thể nhú chiếm 80% – 90%. u bướu lan truyền qua các hạch lympho vùng, ⅓ người căn bệnh có thể di căn sang phổi. người căn bệnh < 55 tuổi u nhỏ khu trú tại tuyến giáp có tiên số lượng tốt.
- Ung thư tuyến giáp thể nang chiếm trong vòng 10%, thường gặp ở người căn bệnh lớn tuổi và ở những vùng thiếu i-ốt, lan theo đường máu di căn xa.
- Ung thư tuyến giáp thể tủy chiếm trong vòng 4%, có tính hoạt chất gia đình được phát hiện ở thời kỳ đầu vì nó tạo ra một loại hormone calcitonin, di căn lan truyền qua hạch bạch huyết tới hạch các vùng cổ, trung thất, thỉnh thoảng tới gan phổi và xương.
- Ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa chiếm 1%, nghiêm trọng nhất, thường ít gặp, không dễ dàng điều trị vì lan nhanh sang các cơ quan không tương tự của cơ thể.
căn bệnh ung thư tuyến giáp thường gặp ở nữ hơn nam, xảy ra nhiều ở người da trắng hơn. Phụ nữ có xu hướng mắc ung thư tuyến giáp từ 40 – 50 tuổi, nam giới thường gặp từ 60 – 70 tuổi. Tuy nhiên, người trẻ tuổi cũng có nguy cơ gặp phải ung thư tuyến giáp kiểu nhú trong thời kỳ 30 – 50 tuổi. căn bệnh có thể điều trị được khi phát hiện sớm và cả khi căn bệnh ở thời kỳ nặng hơn nhờ thủ thuật cắt đi.
Bướu cổ sẽ gây nên ra nhiều hậu quả nguy hiểm nếu không phát hiện sớm
Dấu hiệu bướu cổ ở nam giới
Bướu cổ có nhiều kích thước không tương tự nhau từ nhỏ tới lớn, thường không gây nên đau đớn. Tuy nhiên, người căn bệnh viêm tuyến giáp sẽ gây nên đau đớn. Dấu hiệu bướu cổ ở nam có những triệu chứng như:
- Có u bướu ở trước cổ, có cảm giác căng tức vùng họng.
- Giọng khàn.
- Tĩnh mạch cổ sưng lên.
- Cảm xuất hiện chóng mặt khi giơ cánh tay lên trên đầu.
- Các triệu chứng không tương tự (ít thường gặp): không dễ dàng thở, ho khan, thở khò khè, không dễ dàng nuốt thức ăn…
Điều trị bướu cổ cho nam
Tùy vào nguyên nhân gây nên căn bệnh, dấu hiệu, kích thước bướu cổ sẽ có những phương pháp điều trị không tương tự nhau. Với người căn bệnh có bướu cổ nhỏ, bướu cổ lành tính, công dụng tuyến giáp thường thì, chỉ nên theo dõi, tái kiểm tra thường xuyên để kiểm tra sức khỏe. (6)
Với người căn bệnh có bướu cổ to gây nên đè nén, ác tính, công dụng tuyến giáp không thường thì có những phương pháp điều trị sau:
1. Điều trị nội khoa
Sử dụng các thuốc là hormon giáp, kháng giáp tổng hợp nhằm đưa hormon giáp về thường thì hoặc điều trị nhiễm trùng tại tuyến giáp.
Điều trị thuốc phải tuân thủ, đúng chỉ định, hàng ngày hàng ngày, được kiểm tra định số lượng hormone qua các lần kiểm tra định kỳ.
2. thủ thuật
Người căn bệnh sẽ được bác sĩ cắt đi toàn bộ hoặc một phần tuyến giáp khi bướu cổ có những hậu quả như: không dễ dàng thở, không dễ dàng nuốt, các nốt tuyến giáp gây nên ra cường giáp, ung thư tuyến giáp…
Tùy thuộc vào số lượng tuyến giáp gặp phải loại bỏ, bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc thay thế thế hormon tuyến giáp để ổn định sức khỏe cho người căn bệnh.
3. Điều trị bằng i-ốt phóng xạ
I-ốt phóng xạ là phương pháp điều trị khi tuyến giáp vận động quá mức thông qua đường uống. Khi cơ thể hấp thụ i-ốt phóng xạ sẽ giúp cho phá hủy các tế bào trong tuyến giáp, tiến hành suy nhược hoặc loại bỏ việc sản xuất hormone, suy nhược kích thước của bướu cổ. Người căn bệnh cũng được dùng thuốc thay thế thế hormone tuyến giáp để giữ tình trạng ổn định hormone.
Cách phòng tránh nam giới gặp phải bướu cổ
Bướu cổ ở nam giới do thiếu i-ốt (bướu cổ đơn thuần) – loại bướu cổ duy nhất có thể phòng ngừa bằng cách bổ sung những loại thực phẩm chứa i-ốt như: cá biển, sữa, muối i-ốt…
Nên bổ sung thực phẩm có chứa i-ốt thường xuyên giúp cho phòng ngừa nguy cơ bướu cổ
Nếu có triệu chứng không dễ chịu ở cổ, người căn bệnh nên tới gặp bác sĩ kiểm tra để tầm soát bướu cổ sớm
Bệnh viện Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM được trang bị máy móc hiện đại cùng bác sĩ giỏi, giàu kinh nghiệm, tay nghề cao, có chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường chuyên điều trị bướu cổ ở nam giới, bướu cổ ở nữ giới, tiểu đường, các căn bệnh rối loạn nội tiết không tương tự… giúp cho người căn bệnh yên tâm điều trị, đạt hữu hiệu cao.
HỆ THỐNG trung tâm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Bướu cổ ở nam giới đa số lành tính nhưng mà cũng gây nên tác động tới sức khỏe, không dễ dàng khăn trong việc ăn uống. Vì vậy, người căn bệnh bướu cổ nên phát hiện sớm, tới kiểm tra tại chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường để điều trị sớm giữ an toàn sức khỏe tốt hơn.
